Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM) Denetim (monitoring) Komitesi tarafından yayınlanan 20 sayfalık raporda, beş yıl önce belirtilen 12 temel sorunun halen devam ettiği vurgulandı. Raporda Öcalan'ın durumu, yerel seçim barajı, Kürtçe üzerindeki yasaklar, DTP'ye baskı ve kapatma tehdidi de yer aldı.
Denetim Komitesi'nin raporunda Türkiye'nin denetim sonrası (post-monitorung) sürecine 2004'te tabi tutulmasına neden teşkil eden 12 temel sorunun halen devam ettiğine vurgu yapıldı. AKPM üye ülkeleri mevzuata uyup-uymadıklarını denetlemekle sorumlu Monitiring Komisyonu Başkanı Serhiy Holovaty tarafından 2008 yılı sonunda hazırlanan rapor Türkiye'nin Avrupa Konseyi'nin (AK) normlarına uyması için halen ciddi sorunların var olduğuna işaret ederek yürürlükteki denetimin devam etmesi çağrısını yaptı.
Raporda Aleviler, dini azınlıklar, Sivil Asker ilişkileri, siyasi partiler yasası, AİHM'deki dava sonuçları yanı sıra Kürt sorununa da geniş yer verildi.
Kürt basını ve DTP üzerinde baskılar sürüyor
Raporda Kürt sorunun halen Türkiye'nin en önemli sorunları arasında yer almaya devam ettiği tespiti yapılarak, AP'nin en son raporunda 'Kürt sorunun kalıcı çözümü için Ankara hükümetinin acilen siyasi bir inisiyatif başlatarak Kürt sorunun kültürel, kimliksel, sosyal ve ekonomik boyutlarıyla ele alınması gerektiğine' vurgu yapıldı.
Kürt basını ve DTP parlamenterleri üzerinde halen baskı olduğuna dikkat çekilen raporda, DTP'nin 2009 ortalarında kapatılma riski ile karşı karşıya olduğuna işaret dildi. Raporda İstanbul'da Özgür Gündem, STÖ ve DTP yetkilileri ile de görüşme yapıldığı bilgisi verilerek 56 belediye başkanının ROJ TV davasında tahkikata uğradığı, Sur Belediye Başkanı'nın meclisiyle birlikte görevden men edildiğine vurgu yapıldı. Raporda Kürtçenin halen eğitim ve öğretim dili olarak kabul edilmediği eleştirisi yer aldı.
Türkiye'nin tüm çağrılara rağmen halen Avrupa azınlıklar ve bölgesel diller çözleşmesini, kabule yanaşmadığının kaydedildiği raporda vicdani ret hakkının da tanınmadığına işaret edildi. Raporda Leyla Zana'nın düşüncelerinden dolayı halen soruşturmaya konu olduğu ve ağır cezalar aldığına dikkat çekilen raporda seçim barajı da eleştirildi. Raporda, 'Yüzde 10 baraj sisteminin Ankara tarafından `siyasi istikrar' için öngörüldüğü söylense de DTP ve diğer pek çok çevre bunun sayıları 20 Milyon olduğu söylenen Kürtlerin temsili hakkını engellemek için alınan bir önlem olduğu savunuluyor' ifadelerine yer verildi.
Raporda tüm bu sorunların giderilmesi için Ankara'nın gerekli yasal ve anayasal çözümler bulması beklentisi dile getirildi.
Öcalan'ın sağlık durumu
Raporda 'Sayın Abdullah Öcalan'ın sağlık durumu' başlığı altında yer alan maddelerde ise CPT'nin İmralı'da açıkça tecrit koşularından söz ettiği vurgulanarak 2009 Ocak ayında Öcalan avukatları ile raportör arasında yapılan görüşme hatırlatıldı. Rapor bu görüşme sırasında avukatların müvekkillerinin sağlık sorun unlarının yanısıra, savunma haklarının engellendiğini, Ada'ya giden pek çok avukatın görevinden men edildiği, savunma için zaruri olan dokümanları müvekkillerine ulaştıramadıkları şeklinde aktardıkları bilgilere ışık tutuyor.
İşkence devam ediyor
Raporda AKP'nin `işkenceye sıfır tolerans' demesine rağmen işkence ve kötü muamele gördüklerini dile getiren yüzlerce şikayet başvurusunun savcılara yapıldığını ve bunların çoğunun ise İçişleri Bakanlığı tarafından incelemeye tabi tutulmadığı kaydedildi. 301. maddenin bazı değişimlere uğramasına rağmen ifade ve düşünce özgürlüğünü kısıtlayan pek çok maddenin kaldığı, özellikle de `Türk ulusuna hakaret' gibi bir suçunun yasalarda halen var olduğuna vurgu yapılıyor.
Yerel yönetimler
Yerel yönetimlere ilişkin raporda Türkiye'nin AK'nin yerel ve bölgesel şartına uygun olmayan pek çok pratik uygulamasının olduğu belirtildi. Raporda, seçilmişler ile atanmışlar sorunun AK normlarına tezat oluşturduğu ve aşırı Merkeziyetçi yönetimin hakim olduğu ifade edildi.
Bölgeler arası dengesizliğin özelliklede Kürtlerin yoğunlukta olduğu bölgelerde söz konusu olduğuna vurgu yapılan raporda soyo-ekonomik uçurumun giderilmesi gerektiğinin Avrupa yerel ve bölgesel yönetimler Kongresinin (AYBYK) raporlarında da yer aldığı hatırlatıldı.
Raporda, Türkiye'ye yeni bir anaysa veya bu sorunları giderecek ciddi reform çağrısı yapıldı. Söz konusu rapor 30-31 Mart tarihinde İspanya'nın Valencia kendinde AKPM denetim komisyonunda ele alınmış ve kamuya açıklanmasına karar verilmişti. Bu raporun AKPM icra bürosuna gideceği ve bu büronun Türkiye'ye dair denetim sonrası sürece `devam` ya da `son' şeklinde vereceği karara uygun olarak gereğinin yapılacağı öğrenildi.(ANF)
