Turkmenistan : `Gazprom dogalgazi daha ucuza almak icin provakasyon yapti!`
Turkmenistan`dan Rusya`ya agir suclama!Türkmen gazını Rusya’ya taşıyan boru hattında önceki gün meydana gelen patlama sadece gaz sevkiyatını durdurmakla kalmadı, Aşkabat ile Moskova ilişkilerine bomba gibi düştü. Gazprom patlamanın nedeni olarak “teknik nedenler” açıklarken, Türkmenler uluslararası piyasalarda gaz talebi düştüğü için Gazprom’un kendilerinden daha az gaz almak uğruna provokasyona giriştiği ve “gazı kestiği” düşüncesinde. Ukrayna-Rusya gaz savaşının bir benzeri mi kapıda?
Rusya’dan sonra bölgenin en büyük doğalgaz deposu olan Türkmenistan, 1975 yılında inşa edilen eski Sovyet hattıyla gazını Gazprom üzerinden Avrupa’ya satıyordu. Talebin yüksek olduğu son yıllarda olabildiğince çok Türkmen gazını kendi kontrolünde tutmak isteyen Gazprom, “al ya da öde” anlaşmasıyla kendini Aşkabat’a karşı önemli bir taahhüt altına sokmuş durumda. Yani Gazprom bir yandan kriz yüzünden talep düştüğü için daha az gaz satmaya başladı ama diğer yandan uluslararası anlaşmalar uyarınca Türkmenistan’dan belli bir gazı satın almaya mecbur. Bu da Gazprom’u Aşkabat ile alışverişte son dönemde “zarar eden taraf” durumuna soktu.
İşte tam bu tartışmaların yapıldığı bir dönemde, Türkmen-Rus boru hattının Özbekistan sınırındaki kısmında önceki gün meydana gelen büyük patlamada boru hattı tamamen devre dışı kaldı. Türkmen gazının sevkiyatı tümüyle durdu. Gazprom tarafı, hattan sevkedilen gaz miktarı düştüğü için patlama olduğu açıklamasını yaptı.
Ancak Türkmen tarafının tepkisi diplomatik üslubun ötesinde, çok sert oldu. Türkmen Dışişleri Bakanlığı Gazprom’u sorumsulzukla suçladı ve olayın “Gazprom’un sorumsuz şekilde kazaya sebep olduğunu ve gaz sevkiyatını fiiilen durdurduğunu” savundu. Yani Aşkabat patlamanın bir kaz değil, Türkmenistan’dan gaz almamak için planlanmış bir provokasyon olduğunu ima ediyor ve anlaşmalara uygun olarak “gaz alınmasa bile paranın ödenmesini” istiyor.
Reuters’e konuşan analistlerden Mihail Korçemkin, “Gazprom düşük gaz basıncından patlama olduğunu söylüyor ama Rusya Ukrayna’ya gazı tamamen kestiğinde patlama olmamıştı. Gazprom şu an Türkmen gazına ihtiyaç duymuyor. Kendi gazını sattığında yüzde 60-70 daha fazla kazanıyor. Patlama Gazprom için iyi haber” dedi.
Kommersant gazetesi de, Ukrayna ile yaşanan krizin bu kez ters taraftan Türkmenistan ile patlak verebileceğini, Rusya’nın yizne gaz silahını kullanabileceğini, şu ankikriz ortamında kimseye lazım olmayan Türkmen gazının patlamayla kesildiğini yazdı.
Boru hattının onarımının üç gün sürmesi bekleniyor. Gazprom yetkilileri dün, kriz yüzünden üretimlerinin yüzde 12 azalacağını açıklamışlardı. (Rusya)